Tuinbonen koken: tips en variaties

Tuinbonen zijn een typische seizoensgroente. Het tamelijk korte seizoen loopt van april-mei tot september. En dat komt goed uit, want de fris bittere smaak van verse tuinbonen past uitstekend bij allerlei zomerse salades en gerechten.

In dit artikel zullen we de verschillende manieren bespreken om tuinbonen te koken. Dat doen we in vier punten:

1. Waar kun je tuinbonen kopen, en wat moet je dan op letten?
2. Schoonmaken en doppen
3. Bereiden en recepten
4. Overige handige tips en leuke variaties.

1. Waar kun je tuinbonen kopen, en wat moet je dan op letten?

Tuinbonen zijn op vier manieren verkrijgbaar: vers in de peul, gedroogd, ingevroren of in pot of blik in het bonennat. Gedroogde tuinbonen moet je een nachtje laten weken in ruim water en daarna 30 tot 45 minuten koken in water zonder zout. Ingevroren tuinbonen kun je ontdooien volgens de aanwijzingen op de verpakking. Tuinbonen in pot kun je zo opeten, eventueel na verwarmen. De rest van dit artikel gaat uit van verse tuinbonen, omdat daar de meeste aanwijzingen voor nodig zijn, maar de recepten kunnen natuurlijk ook met de andere varianten; sla de eerste stap dan over.

Let bij het kopen op dat de peul nog goed stevig aanvoelt. Dan is de tuinboon namelijk nog lekker vers. Verkleuringen en andere beschadigingen aan de peul zijn dan weer niet zo belangrijk, want de peul zit er immers toch omheen om de boontjes te beschermen.

2. Schoonmaken en doppen

De peul van deze bonensoort is helaas niet eetbaar, in tegenstelling tot bijvoorbeeld peultjes of sperziebonen. Dat betekent dat je ze eerst zult moeten doppen. Eventueel kun je ze zelfs dubbel doppen, maar dat is enkel voor de echte fijnproevers: voor de meeste toepassingen hoeft dat namelijk niet.

2.1 Doppen

Het doppen van tuinbonen is een tamelijk tijdrovend klusje. Bij erg verse tuinbonen kun je de peul openen door op beide naden te drukken, maar meestal lukt dat niet. Snijd dan het puntje van de peul open door de naden heen en trek vervolgens de peul open. Tip: de peulen bevatten veel looizuur, dat je handen zwart kan doen verkleuren (verder is het volstrekt onschuldig). Als je voor een aantal mensen aan het doppen bent kun je dus beter handschoenen dragen.

Hierna kunnen ze zo de pan in. Of, als je een sterrenrestaurantwaardig gerecht op tafel wilt zetten, kun je ook de boontjes zelf uit de schil halen. Zo krijg je dubbelgedopte tuinbonen. Het schilletje kan namelijk ietwat taai zijn.

2.2 Dubbel doppen

Voordat je ze nogmaals kunt doppen, moet je ze eerst blancheren. Gebruik water zonder zout en houd een kooktijd van 2 minuten aan. Spoel ze dan direct af met ijskoud water. Daarna kun je ze dubbel doppen door met een klein scherp mesje of je nagel een sneetje te maken tegenover de navel van de boon. Met wat zachtjes drukken op de navel wip je de tuinboon er dan zo uit, waarna je deze verder kunt bereiden.

Let op dat de kooktijden die hieronder worden genoemd nu wel behoorlijk verkort dienen te worden. Proef dus voor de zekerheid regelmatig tijdens het koken om te testen of je dubbelgedopte tuinboontjes al gaar zijn.

3. Bereiden: hoe moet je tuinbonen klaarmaken?

Zoals hierboven reeds aangegeven moet je gedroogde tuinbonen eerst een nachtje weken en daarna 30-45 minuten koken voordat je ze verder kunt verwerken. Hieronder bespreken we hoe je ze daarna kunt bereiden en hoe je verse tuinbonen moet bereiden: koken, (roer)bakken, stoven en in salades.

3.1 Tuinbonen koken

De kooktijd van tuinbonen is afhankelijk van de grootte ongeveer 10-15 minuten; erg jonge en verse tuinboontjes 6-7 minuten. Kook ze in net voldoende water om ze onder te zetten en zonder zout, want dat maakt de velletjes stug. Dubbel gedopte tuinbonen kun je dus wel met zout koken. Voeg het anders op het laatste moment toe voor de smaak. Voeg eventueel een scheutje melk toe om de bonen mooi blank te houden; let dan wel goed op dat je pan niet overkookt. Om te kijken of ze gaar zijn kun je eenvoudigweg een tuinboontje proeven. Kook voor een klassiek recept per persoon een takje vers bonenkruid van 4 centimeter of een halve theelepel gedroogd bonenkruid mee. Ook heerlijk met reepjes fijngesneden ham.

3.2 Bakken of roerbakken

Tuinbonen kun je prima bakken of roerbakken, maar kook ze dan wel eerst even een minuutje of zes (iets minder voor kleine tuinboontjes). Zo kun je bijvoorbeeld een heerlijke ouderwetse tuinbonenschotel bereiden, zoals in het recept hieronder.

• Recept 1: tuinbonenschotel van tuinboontjes met spekjes met een moderne twist. Neem voor vier personen 300 gram spekblokjes, 3 kilo ongedopte verse tuinbonen in de peul, twee rode zoete puntpaprika’s en een bouillonblokje. Dop de boontjes en breng ze aan de kook. Bak intussen het spek goed uit in het eigen vet en snijd de paprika in kleine reepjes. Bak daarna de paprika kort mee, voeg nadat de tuinbonen kort hebben gekookt deze ook toe en bak ook deze twee minuten mee. Voeg daarna het bouillonblokje en wat water toe en laat de schotel kort sudderen totdat de boontjes gaar zijn en het meeste water is verdampt. Afmaken met wat peper en eventueel nog zout. Gaat uitstekend samen met een stukje vis, bijvoorbeeld tong of schol.

3.3 Stoven

Tuinbonen met spekjes is een uitstekende combinatie, die ook goed kunt laten stoven. Neem dezelfde verhouding bonen en spek als hierboven. Kook de tuinboontjes vijf minuten in water met een paar takjes tijm en bak het spek even goed aan, eventueel met een sjalotje erbij. Giet de tuinbonen gedeeltelijk af en voeg ze samen met het kookvocht en de tijm toe aan het spek. Laat dit even stoven of smoren totdat de tuinboontjes gaar zijn. Afmaken met peper en eventueel nog wat zout. Zo klaargemaakt heerlijk met bijvoorbeeld kipfilet.

3.4 Tuinbonensalade

Tuinbonen lenen zich uitstekend voor salades. Zoals eerder opgemerkt is de combinatie van tuinbonen met spek of hamblokjes uitstekend, ook in salade, maar je kunt ook een vegetarische salade met tuinbonen maken. Let op dat je tuinbonen niet rauw kunt eten, dus moet je ze wel eerst koken. Of gebruik tuinbonen uit de pot, want die kun je gewoon direct gebruiken. Zo zet je bijvoorbeeld in enkele minuten een heerlijke salade op tafel met wat stukjes tomaat, komkommer en sjalot, met een dressing van zwarte peper, citroensap en olijfolie. Een ander vegetarisch recept is de Mediterrane variant met feta of geitenkaas, zwarte olijven, eventueel wat grove bladsla, citroensap en olijfolie, geserveerd met geroosterd stokbrood.

4. Tips en variaties

• Een gemiddelde portie tuinbonen is 200 tot 250 gram gekookte bonen per persoon. Daarvoor heb je al snel 750 gram á 1 kilo ongedopte tuinbonen in de peul nodig.
• Tuinbonen bewaren kan tot een week in de koelkast, in de peul. Je kunt ze ook uitstekend invriezen; zo kun je ze namelijk ook soms kopen in de supermarkt. Hiervoor moet je de eenmaal gedopte tuinbonen blancheren, ongeveer 2 minuutjes lang. Daarna zo snel mogelijk invriezen. Zo zijn ze minstens drie maanden houdbaar in het vriesvak.
• Dop tuinbonen pas vlak voordat je ze gaat koken. Eerder gedopte bonen verkleuren al snel bruin, en hoewel dat er voor de smaak niet toe doet, staat het een stuk minder fraai op het bord.
• Tuinbonen kun je vaak wel kopen in het seizoen, maar als je een tuin hebt kun je ze ook gemakkelijk zelf kweken. Het zaad is in veel tuincentra te koop, en je kunt ze eenvoudig telen aan de hand van de aanwijzingen op het zakje.
• En bovendien is er dan een leuke bonus. De jonge toppen van de tuinbonenplant zijn namelijk eetbaar en zelfs bijzonder smakelijk, net als erwtenscheuten. Stoof ze bijvoorbeeld even kort aan in wat boter en verwerk ze dan als vulling in een heerlijk zomers omelet!

---

Op dit artikel rust auteursrecht. Zonder onze toestemming is vermenigvuldiging verboden.

---