Peultjes koken: tips en variaties

Peultjes zijn de jonge, knapperige peulen van een erwtensoort. Ze worden erg vroeg geoogst, zodat de peul nog mals en zacht is, en de erwtjes amper ontwikkeld zijn. In dit artikel bespreken we deze groente uitgebreid. Dat doen we in vier punten:

1. Inleiding: wat zijn peultjes voor groente?
2. Schoonmaken en snijden
3. Bereiden en recepten
4. Overige handige tips en leuke variaties.

1. Inleiding: wat zijn peultjes voor groente?

Peultjes zijn de jonge peulen van een erwtensoort. Ze zijn nauw verwant aan doperwten. In tegenstelling tot doperwten worden ze zeer vroeg geoogst. Zo zijn niet enkel de erwten te eten, maar ook hun omhulsel: de peul. Peultjes worden dan ook helemaal niet gegeten om de erwten, maar juist om de peul. De erwten zijn namelijk nog bijna helemaal niet ontwikkeld en dus erg klein. Daardoor hebben peultjes ook hun kenmerkende platte vorm: ze zijn praktisch leeg, zoals je ook op de afbeelding bij punt 1.2 hieronder goed kunt zien.

1.1 Andere eetbare peulen

Peultjes zijn niet de enige peulvrucht waarvan de peul eetbaar is. Zo heb je bijvoorbeeld nog sperzieboontjes, snijbonen, spekbonen en sugar snaps.

In de keuken worden peultjes soms nog wel eens verward met sugar snaps. Dat is logisch, want beide groentes hebben vergelijkbare toepassingen (zie punt 3 hieronder). Peultjes hebben wel een iets andere smaak. Ze zijn eveneens mooi knapperig, maar nog wat malser en licht zoetig, net als verse doperwten. Ze zijn niet erg uitgesproken van smaak, maar eerder zacht en verfijnd.

In uiterlijke zin zijn deze peulvruchten nog beter te onderscheiden: waar peultjes een kenmerkende platte vorm hebben, staan de peulen van sugar snaps behoorlijk bol. (Dat komt overigens onder meer omdat de erwten in sugar snaps al groter zijn.)

1.2 Voedingswaarde: hoe gezond zijn peultjes?

Deze groente is een prima bron van gezonde vitamines en mineralen. Peultjes tellen zeer weinig calorieën, maar bevatten wel een prima hoeveelheid voedingsvezels. Ook zijn ze een goede bron van vitamine B1, B5 en B6 en zijn ze erg rijk aan vitamine C. Ten slotte bevatten ze ruime hoeveelheden sporenelementen, zoals ijzer en mangaan. Peultjes zijn dus, kortom, heel gezond.

1.3 Verkrijgbaarheid: waar kun je peultjes kopen?

Verse peultjes zijn prima verkrijgbaar. In het korte seizoen, dat van mei tot en met juli loopt, zijn peultjes van Nederlandse teelt op veel plaatsen te koop: groenteboeren, biologische winkels, boerenwinkels en vooral op de markt. Ook worden ze regelmatig bij de supermarkt aangeboden, hoewel ze daar soms wat ongunstig geprijsd zijn. Buiten het seizoen zijn er nog verse peultjes uit onder meer Afrika beschikbaar; die worden dan vooral bij supermarkten aangeboden.

Let als je verse peultjes gaat kopen op de versheid: ze moeten een mooie, heldergroene schil hebben en knapperig zijn. Van nature horen ze buigzaam te zijn, maar niet zacht of week.

Verder kun je nog peulen uit blik, pot of de diepvries kopen. Die doen qua voedingswaarde en smaak vaak niet onder voor verse exemplaren, maar ze zijn vaak wel wat minder knapperig. Dat komt omdat ze zijn voorgegaard, en meestal niet beetgaar, maar echt gaar zijn gemaakt. Daartegenover staat overigens een gewoonlijk (veel) lagere prijs.

2. Schoonmaken en snijden

Snijd of breek eerst een klein stukje van beide uiteindes af. Het puntje is vaak hard, vezelig en onprettig om te eten. Check bij de eerste paar peulen ook meteen of er een draad aan de peul zit. Dat doe je door het puntje bijna los te snijden en dan voorzichtig zijwaarts van de peul af te trekken. Als er dan een dunne, vezelige draad meekomt heb je pech: dan moet je die bij alle peultjes verwijderen. De draad is namelijk niet eetbaar.

In veruit de meeste gevallen is dat echter helemaal niet nodig, en dan ben je zo klaar met het wegsnijden van de uiteinden. Was vervolgens de peulen nog even goed onder de kraan.

Afhankelijk van hoe groot de peulen precies zijn en het soort gerecht waar je ze in wilt verwerken, kun je ze daarna ook nog snijden. Bijvoorbeeld grof in twee of drie stukken. Tip: maak een schuine snede. Dat eet prettig en ziet er leuker uit.

3. Bereiden: hoe moet je peultjes klaarmaken?

Deze groente is verrassend veelzijdig. Je kunt peultjes koken, maar ook wokken of roerbakken, stomen, stoven, of blancheren om ze in salades te verwerken. We bespreken hieronder elke bereidingswijze apart.

• Let op: verse peultjes kun je niet rauw eten! Net als veel andere peulvruchten bevatten ze een licht giftige stof, lectine, die enkel door verhitting onschadelijk kan worden gemaakt. (Peultjes uit blik, pot of de diepvries zijn in de regel reeds voorgekookt. Die hoef je dus niet meer te verhitten, tenzij dat op de verpakking staat.)

3.1 Peultjes koken

Deze bereidingswijze is veruit de meest geziene. Gebruik voor het koken weinig water met een snufje zout en reken op een kooktijd van ongeveer 5 tot 7 minuten, niet meer. Een beetgaar resultaat is namelijk het smakelijkst. Als je ze te lang laat koken worden ze zacht en papperig.

3.2 Roerbakken of wokken

Net als bij veel andere groentes die het beste beetgaar genoten kunnen worden, is roerbakken of wokken een uitstekende manier om peultjes te bereiden. Het is niet nodig om ze voor te koken. Na 3 tot 5 minuten wokken zijn ze heerlijk beetgaar.

3.3 Stomen

Voor optimaal smaakbehoud kun je peultjes stomen. Reken op een kooktijd van 5 tot 8 minuten.

3.4 Stoven

Als je deze groente wat extra smaak wilt geven is stoven zeer geschikt. Bak bijvoorbeeld eerst wat spekblokjes en een gesnipperde ui, voeg de peulen en een klein laagje bouillon toe en laat ze op laag vuur in 8 tot 12 minuten gaar stoven. Voeg eventueel wat witte wijn of citroensap toe. Zo heb je een mooi winters bijgerecht bij bijvoorbeeld vlees.

Of probeer juist de smaak van de peultjes zelf nog wat meer naar voren te brengen. Doe wat olie of boter in de pan en eventueel een klein beetje water – maar niet genoeg om de peultjes onder te zetten – en laat ze op laag vuur een ruim kwartiertje stoven. Zo zijn ze iets minder knapperig dan bij andere bereidingswijzen, maar krijgen ze ook een heel wat intensere smaak.

3.5 Peultjes in salades verwerken

Je kunt peultjes niet rauw eten (zie de inleiding bij punt 3, hierboven), maar indien je ze als saladegroente wilt gebruiken – waar ze overigens heel geschikt voor zijn – is het wel belangrijk om ze knapperig te houden. Blancheren werkt dan het beste. Reken op een kooktijd van 2 tot 3 minuten. Spoel de groente dan direct af met koud water om de garing te stoppen. Zo zijn ze helemaal veilig om te eten, en bovendien nog heerlijk beetgaar.

Peultjes passen bij vele gevulde salades door hun milde, zachte smaak en lekkere textuur. Vooral gevulde salades zijn erg geschikt, zoals bijvoorbeeld salade niçoise of gado-gado.

4. Tips en variaties

• Peultjes slinken niet of nauwelijks bij de bereiding. Reken op een portiegrootte van 250 tot 300 gram per persoon voor een hoofdgerecht, of ongeveer de helft voor een voor- of bijgerecht of voor salades.
• Verse peulen blijven niet heel lang goed. Bewaren gaat het beste in de koelkast, in een open zakje in de groentelade. Zo zijn ze enkele dagen houdbaar.
• Wil je ze langer bewaren, dan is invriezen een uitstekende optie. Je moet ze echter niet rauw invriezen. Eerst schoonmaken en eventueel snijden, en vervolgens kort blancheren: 2 tot 3 minuten volstaat. Snel afkoelen, bijvoorbeeld door ze met koud water te overgieten, en dan direct invriezen. Zo blijven ze tot zes maanden houdbaar in de vriezer.
• Peultjes zijn vrij gemakkelijk zelf te kweken. Kies voor een ras waarvan de jonge peul ook echt eetbaar is – niet zomaar iedere vroeg geoogste doperwt laat zich als peul eten. Je moet ze vroeg zaaien, en let op met het oogsten: dat moet echt als de peulen nog heel jong zijn. De erwtenplanten kunnen erg hard groeien, vooral op warme dagen, en dan kunnen enkele dagen onoplettendheid al betekenen dat je je peultjes moet herbestemmen als doperwten.

---

Op dit artikel rust auteursrecht. Zonder onze toestemming is vermenigvuldiging verboden.

---