Spinazie is een smakelijke groene groente, die vooral vers bijzonder gezond is. Het is ook een veelzijdige groente, die je in veel verschillende gerechten en bereidingen tegenkomt.
In dit artikel bespreken we deze groente in vier punten:
- Inleiding: welke soorten zijn er?
- Bereiden: hoe moet je spinazie klaarmaken?
- Hoe zit het met spinazie (opnieuw) opwarmen en nitrieten?
- Overige tips en variaties
1. Inleiding: welke soorten zijn er?
Spinazie komt in verschillende varianten voor en wordt op verscheidene manieren verkocht. De drie belangrijkste bespreken we hieronder.
1.1 Bladspinazie en wilde spinazie
Bladspinazie wordt vers verkocht, als een soort van sla in grote plastic zakken. We onderscheiden drie soorten:
- Kleinbladige bladspinazie. Deze wordt aangeboden in het voorjaar en aan het einde van het najaar. De sappige, fijn blaadjes zijn ideaal voor gebruik in salades.
- Grootbladige spinazie. Deze soort wordt vanaf maart-april aangeboden. De bladeren zijn wat groter, grover en stugger dan van kleinbladige spinazie. Meestal wordt deze spinazie verwerkt in warme gerechten.
- Wilde spinazie. Dit is eigenlijk geen aparte soort, maar de naam wordt vaak gebruikt om een nog wat grovere en stuggere variant van grootbladige spinazie mee aan te duiden. Het wat onregelmatige blad is het beste geschikt om te koken of te wokken, ook omdat het minder slinkt en gemakkelijker lekker beetgaar blijft. Dikwijls wordt deze variant per bosje aangeboden bij de groenteboer of op de markt, gewoon met de wortels er nog aan. Zie ook de afbeelding hieronder, bij punt 2. Punt van aandacht bij het schoonmaken: de wortels zijn niet erg smakelijk!
Elk van deze drie soorten moet voor gebruik even goed worden afgespoeld om zandkorrels te verwijderen. Erg dikke of stugge bladstengels kun je het beste even van de bladeren afbreken. Let op: zo’n grote zak wordt na het bereiden tot wel tien keer zo klein! Zie ook Tips en Variaties, hieronder.
1.2 Spinazie uit pot of blik
Dit betreft eigenlijk altijd voorgekookte spinazie bladspinazie. Gewoonlijk hoef je dit enkel even op te warmen. Door de huidige technieken zijn in deze spinazie de meeste voedingsstoffen gewoon bewaard gebleven tijdens de bereiding.
1.3 Spinazie uit de diepvries
De goedkoopste spinazie vind je meestal in de diepvriesafdeling van de supermarkt. Hier worden gewoonlijk twee varianten aangeboden: ingevroren bladspinazie (ook wel “gehakte spinazie” genoemd) en spinazie à la crème, een wat zachtere, vollere variant met roomsaus erdoorheen. Beide spinaziesoorten hoeven enkel opgewarmd te worden, net als de spinazie uit pot of blik. Overigens kun je spinazie à la crème ook zelf maken; zie recept 1 hieronder.
2. Bereiden: hoe moet je spinazie klaarmaken?
Spinazie is een veelzijdige groente. Je kunt het koken, wokken of roerbakken. Maar het kan ook goed gebruikt worden als basisingrediënt in een quiche of een lasagne, of om spinaziesoep mee te maken. Daarnaast kan vooral kleinbladige bladspinazie uitstekend worden gebruikt in een salade. We zullen deze verschillende toepassingen hieronder apart bespreken. Tussendoor vermelden we ook een aantal smakelijke en eenvoudige basisrecepten.2.1 Spinazie koken
Koken is nog altijd de meest gebruikelijke manier om deze groente te bereiden. Spinazie uit pot, blik of uit de diepvries hoeft enkel te worden opgewarmd. Doe dit op laag vuur in een pannetje met dikke bodem. Het is niet nodig om extra vocht toe te voegen. Ook kun je het soms in de magnetron opwarmen. Volg dan de aanwijzingen op de verpakking.
Verse spinazie koken heeft net iets meer om het lijf, maar het is meestal ook smakelijker. Maak de groente schoon en verwijder de dikste bladstelen. Zet de spinazie dan in een ruime pan met weinig water en een snufje zout aan de kook. Binnen 4 tot 6 minuten is de spinazie gaar en kun je het afgieten. Let op: spinazie slinkt enorm, en het kan zijn dat het er niet allemaal tegelijkertijd in past. Roer de groente regelmatig om, zodat alle blaadjes even gaar worden. Om te voorkomen dat er bij het afgieten erg veel vocht overblijft, kun je het beste een vergiet gebruiken.
- Recept 1: zelf spinazie à la crème maken. Het basisrecept hiervoor is zeer eenvoudig. Reken voor 4 personen op anderhalve kilo verse spinazie, 150 ml slagroom en een flinke klont boter. Kook de spinazie zoals hierboven aangegeven en laat de slagroom op halfhoog vuur vijf minuten inkoken. Giet de groente af en zorg dat er zoveel mogelijk water uit is, bijvoorbeeld door erop te drukken. Roer de spinazie zonder vuur eronder door de room. Het geheel hoeft niet opnieuw aan de kook te worden gebracht. Roer hier vlak voor het opdienen nog een klontje boter doorheen om het geheel een extra zachte en romige smaak mee te geven.
2.2 Wokken of roerbakken
Verse spinazie leent zich uitstekend voor de wok. Het is bijzonder simpel: doe een eetlepeltje olie in de wok, laat dit opwarmen en voeg de spinazie toe. Regelmatig omscheppen, en bega niet de fout om alles er in één keer in te doen. Het gaat een stuk vlotter als je de spinazie in behapbare porties toevoegt. Gewokte spinazie is binnen 3 tot 4 minuten gaar en geslonken. Giet eventueel overtollig vocht af.
Tip: deze groente bevat veel oxaalzuur, net als rabarber. Dat kan een wat onaangenaam mondgevoel geven (o.a. dat de tanden wat ruw aanvoelen). Dit verdwijnt met het kookvocht bij gekookte spinazie, maar bij geroerbakte spinazie blijft het grotendeels bewaard. Verzacht dit door een scheutje room door de gewokte spinazie te doen nadat deze is geslonken.
- Recept 2: pasta met spinazie. Reken voor vier personen 600 gram verse spinazie, 400 gram pasta, bijvoorbeeld tagliatelle, penne of spaghetti, 100 ml room of 75 g roomkaas, een paar handjes pijnboompitten en 200 gram kipblokjes (vegetarisch alternatief: enkele hardgekookte eieren in stukjes). Bereid de pasta volgens de aanwijzingen op de verpakking. Rooster de pijnboompitten kort zonder olie in de wok zodat ze bruin kleuren en doe ze even in een apart bakje. Bak de kipblokjes kort even aan in wat olijfolie in een aparte pan, of in dezelfde wok. Leg ze dan daarna even apart in een bord met wat aluminiumfolie erover. Wok de spinazie in 3-4 minuten gaar en giet eventueel overtollig vocht weg. Meng op laag vuur de room of smeltkaas door de spinazie en maak het af met de kip of eieren, wat zwarte peper en de pijnboompitten. Serveren met geraspte oude kaas voor wat extra pit.
- Recept 3: spinaziestamppot. Neem voor vier mensen 1,5 kilo aardappelen, 900 gram verse spinazie, 150 gram spekblokjes (voor de vegetariërs: enkele hardgekookte eieren in stukjes), een ui en een teentje knoflook, wat melk en boter en 75 gram smeltkaas (bijv. boursin). Maak puree met de aardappelen, melk en boter. Bak intussen de spekjes goed uit en fruit daarbij een gesnipperde ui en een fijngehakt teentje knoflook. Pak een wok en roerbak de spinazie zoals hierboven beschreven. Giet eventueel overtollig vocht af. Roer de roomkaas door de spinazie. Voeg dan de spinazie, het spek (of de blokjes hardgekookt ei) en de ui en knoflook aan de puree toe en meng dit door elkaar. Afmaken met wat versgemalen zwarte peper.
2.3 Spinazie verwerken in een hartige taart, quiche of lasagne
Spinazie leent zich uitstekend als toevoeging bij lasagne of cannelloni. Diepvriesspinazie is daar uitermate geschikt voor. Roer dan op het laatste moment de groente door de vulling heen. Spinazie combineert uitstekend met een saus op tomatenbasis en het is bovendien nog gezonder ook.
Daarnaast kun je spinazie ook als hoofdbestanddeel gebruiken van een hartige spinazietaart of quiche. Dit is een concept waarmee je eindeloos kunt variëren. We bespreken het basisrecept hieronder.
- Recept 4: quiche of taart van spinazie. Neem voor vier personen 5-6 blaadjes bladerdeeg, 750 gram verse spinazie of 450 gram diepvriesspinazie, 200 ml slagroom, 4 eieren, 1 tl tijm, mespuntje nootmuskaat, peper en zout naar smaak. Verwarm de oven voor op 180 graden. Ontdooi de diepvriesspinazie of kook de spinazie zoals we hierboven hebben beschreven. Goed laten uitlekken! Bestrijk een bakvorm met wat olijfolie of boter en beleg de bodem met de blaadjes bladerdeeg. Meng de spinazie, eieren, room en de kruiden in een mengkom door elkaar en giet deze in de bakvorm. In ongeveer 40-45 minuten afbakken totdat de quiche mooi gaar en stevig is.
Met dit recept kun je als gezegd flink variëren. Denk aan uitgebakken spekjes, hamblokjes of blokjes zalm door de vulling, of wat aangebraden gehakt, een goed gefruit uitje en wat knoflook erbij, eventueel gratineren door er voordat je het geheel in de oven schuift een laagje geraspte oude kaas over te strooien. De slagroom kun je aanvullen met boursin, ricotta, feta, geitenkaas…
2.4 Spinaziesoep bereiden
Het is niet de meest bekende bereiding van spinazie en daarom des te meer een aanrader wanneer je eens origineel uit de hoek wilt komen: soep van spinazie. Dit is een licht en subtiel maar toch eenvoudig voorgerecht of lunchhapje. Het basisrecept gaat als volgt:
- Recept 5: spinaziesoep. Voor vier personen: 750 g verse spinazie, 500 ml melk, 500 ml bouillon, 1 ui, 2 teentjes knoflook, nootmuskaat, peper en zout naar smaak. Snipper de ui en fruit deze even aan in wat boter totdat de ui glazig en zacht is. Bak dan ook fijngehakte knoflook even mee. Voeg dan de spinazie toe en laat deze stoven tot de bladeren zacht en geslonken zijn. Roer door de gebakken spinazie dan de melk, bouillon en de kruiden en laat de soep minimaal een kwartiertje zacht koken. Pureer dan de soep. Serveertip: een paar sneetjes stokbrood die je kort gegratineerd hebt met wat zachte kaas.
2.5 Als salade toepassen: spinaziesalade bereiden
Rauwe spinazie is uitstekend te gebruiken in een salade. De ietwat aardse smaak is net wat pittiger dan die van de meeste slasoorten. Gebruik bij voorkeur een jonge, kleinbladige bladspinazie en spoel deze extra goed af. De blaadjes hebben redelijk veel bite, dus kun je ook wat grovere, grotere ingrediënten toepassen. Bijvoorbeeld uitgebakken spekjes, kipblokjes, enzovoorts. Ook kan de spinazie goed gecombineerd worden met andere sterke smaken, zoals in het onderstaande recept.
- Recept 6: pittige spinaziesalade. Voor vier personen: 400 g verse spinazie, 100 g Parmezaanse kaas in schilfers of grof geraspt, 5-6 zongedroogde tomaatjes, een paar handjes pijnboompitten, 4 el olijfolie, 1 el balsamicoazijn, 1 tl honing, 1 kleine tl lekker pittige mosterd, zout en peper naar smaak. Was de spinazie en dep deze goed droog. Snijd de zongedroogde tomaatjes in stukjes en bak de pijnboompitten even zonder olie totdat ze bruin beginnen te kleuren. Meng in een slakom de olijfolie, azijn, honing, mosterd en zout en peper tot een dressing en voeg hier de spinazie en de tomaatjes aan toe. Bestrooi dit met de pijnboompitten en de kaas. Lekker als voorgerecht of bij een bord pasta met tomatensaus.
3. Hoe zit het met (opnieuw) opwarmen en nitrieten?
In Nederland (gek genoeg niet of nauwelijks in de rest van de wereld) gaat het hardnekkige verhaal dat je spinazie niet opnieuw mag opwarmen, omdat er dan schadelijke stoffen (nitrieten) zouden worden gevormd. Hoewel dit vroeger inderdaad zo was, is dit gevaar al vele tientallen jaren geweken.
Spinazie bevat nitraten. Door bepaalde bacteriën, die vooral bij wat hogere temperaturen (grofweg lauw tot lauwwarm) actief zijn, wordt dit omgezet in schadelijke nitrieten, die gevaarlijk kunnen zijn voor de gezondheid. Toen er nog geen koelkasten waren, koelde het eten doorgaans zo langzaam af dat deze bacteriën inderdaad significante hoeveelheden nitrieten konden aanmaken in spinazie.
Maar als je restjes van een maaltijd met spinazie snel in de koelkast zet of invriest speelt dit proces geen rol van betekenis. Diepvriesspinazie die je koopt in de supermarkt is uiteraard ook zonder enig probleem weer te ontdooien thuis. Zie ook het advies van het Voedingscentrum voor meer informatie hierover. Voor de zekerheid raden zij wel aan om het evengoed niet of beperkt aan baby’s tot zes maanden voor te zetten.
4. Tips en variaties
- Spinazie slinkt enorm wanneer je het verwarmt. Reken op een normale portiegrootte van 300 tot 350 gram verse spinazie per persoon. Reken voor salades maximaal de helft.
- Verse spinazie kan maar kort bewaard worden: tot twee dagen in de groentelade van de koelkast. Wil je het langer bewaren, dan kun je spinazie ook invriezen. Eerst even kort de spinazie blancheren (een kooktijd van 1-2 minuten volstaat). Bewaar het in een goed afgesloten zakje of bakje. Ingevroren spinazie blijft minstens zes maanden goed in de vriezer.
Op dit artikel rust auteursrecht. Zonder onze toestemming is vermenigvuldiging verboden.
Wouter says
13 mei 2019 at 11:03Nog een recept voor wie wil: Hongaarse spinaziesoufflé
– 1 kg spinazie
– 3 eieren, gesplitst
– 3 eieren, gekookt
– 250 gram knoflookworst in plakjes (of goede salami)
– 25 gramboter
– 25 gram bloem
– peper en zout
Kook de spinazie en hak die fijn. Smelt de boter in een pan en roer de bloem erdoor. Gehakte spinazie in porties aan toevoegen. Roer de eierdooiers erdoor. Klop de eiwitten op tot een mousse en schep die door de spinazie. Zout en peper naar smaak toevoegen.
Doe een laagje spinazie in een ovenschaal, leg er een laagje gekookt ei op en een laagje knoflookworst. Herhaal dit tot alles verwerkt is en eindig met een laagje spinazie.
Bak de soufflé 30 minuten in de oven op 200 graden.
Smakelijk!
Mevr. Roelofs says
10 maart 2017 at 09:19eindelijk ook hier op het duitse platteland in de supermarkt…heerlijk, erg gemist maar nu volop in mijn keuken!
Dank voor deze heerlijke website